Ηρακλής Μήλλας
Τι πρέπει Τι δεν πρέπει
Οδηγός συμπεριφοράς για καλύτερες ελληνοτουρκικές σχέσεις
(Αθήνα, Εκδ. Παπαζήση, 2002)
Κεφάλαιο 1
Αντιπαλότητες για τα ονόματα
Χαρακτηρισμοί, τοπωνύμια κ.α.
“Οι τοπωνυμίες είναι ένα άλλο περίπλοκο θέμα. Ένα γράμμα που ταχυδρομείται από την Τουρκία προς την Ελλάδα συνήθως δε γίνεται αποδεκτό από τις ελληνικές ταχυδρομικές αρχές και επιστρέφεται με τη σφραγίδα “άγνωστη διεύθυνση” εάν στον φάκελο αναγράφεται ο όρος Yunanistan αντί Greece. Αυτό συμβαίνει ακόμα και αν δηλώνεται με σαφήνεια η πόλη, π.χ. η Αθήνα, και διευκρινίζεται η χώρα επίσης και ως “Hellas” ή “Greece”. Η λογική είναι ότι οι ελληνικές αρχές αντιδρούν (με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας) κατά της άρνησης της τουρκικής πλευράς να αποδεχτεί τη χρήση της λέξης “Κωνσταντινούπολη”.
Τα ελληνικά διαβατήρια δεν περιλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη ως τόπο γέννησης, εφόσον ο όρος θα προκαλέσει προβλήματα στον κάτοχο αυτού του ταξιδιωτκού εγγράφου όταν θα πάει στην Τουρκία. Μπορεί να μη γίνει δεκτός στη χώρα. Η λύση, εφόσον οι ελληνικές αρχές δεν δέχονται να γράψουν τη λέξη Ιστανμπούλ, είναι να αναγράφεται μια περιοχή, μια συνοικία της Πόλης. Ένας Τούρκος δεν παίρνει βίζα για να έρθει στην Ελλάδα εάν στο διαβατήριό του αναγράφεται ως τόπος γέννησης το Gümülcine αντί της ελληνικής ονομασίας Κομοτηνή.” (σ. 35)
“Είναι όμως σχεδόν αδύνατος ο απόλυτος εξαγνισμός του “άλλου” από τα αμφισβητούμενα ονόματα. Ακόμα και οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών λίγα χρόνια πριν είχαν ονόματα που ανήκαν στον “άλλο”: ο Έλληνας Κ. Καραμανλής (Karaman) και ο Τούρκος Α. Μεντερές (Μαίανδρος). Πολλοί Έλληνες, για ιστορικούς λόγους, έχουν τουρκικό επώνυμο. [...]
Και οι δύο πλευρές με μεγάλο πάθος αλλάζουν όσο μπορούν τις τοπωνυμίες που θυμίζουν τον “άλλο”. Στην Τουρκία το νησί Ίμβρος έχει γίνει Gökçeada και το Τουρκολίμανο του Πειραιά έχει γίνει Μικρολίμανο. Εκατοντάδες τοπωνυμίες έχουν αλλάξει και η διαδικασία συνεχίζεται. Η ειρωνεία είναι ότι η προσπάθεια είναι αδιέξοδη. Το “Βαλκάνια” είναι τουρκική λέξη και η Ινστανμπούλ προέρχεται, σύμφωνα με μια πειστική ετυμολογία, από τα ελληνικά (στην Πόλη). Ακόμα και η κατάληξη της Τουρκίας (Türkiye) είναι ελληνική (ια). Η κοινή ιστορία είναι ταυτόχρονα ενωτική και διχαστική.” (σ. 37)
Κεφάλαιο 3
Μια κοινή ιστορία που διχάζει
“Οι Έλληνες πολέμησαν κατά των “Τούρκων”για να ιδρύσουν το εθνικό κράτος τους το 1821-1829. Οι Τούρκοι πολέμησαν κατά των Ελλήνων το 1919-1922, ύστερα από εκατό χρόνια, με τον ίδιο στόχο. Αυτή μπορεί να είναι η μόνη περίπτωση στην ιστορία όπου ιδρύθηκαν δύο έθνη-κράτη αφού πολέμησαν το ένα κατά του άλλου, διαδοχικά, και όπου ο “άλλος” εκλαμβάνεται ως “εθνικός εχθρός”.
Ο “άλλος” τοποθετείται σε αυτό το γενικό πλαίσιο της ιστορικής ερμηνείας και σχετίζεται με ανασφάλεια και φόβο και από τις δύο πλευρές. Για τους Τούρκους οι Έλληνες είναι ένας λαός με ατέρμονα επεκτατική συμπεριφορά. Ξεκίνησαν με ένα ταπεινό εθνικό κρατίδιο το 1829 και μετά επεκτάθηκαν κατά των τουρκικών (οθωμανικών) εδαφών πολλές φορές: το 1881, 1913 1923, 1947. Υπάρχουν και αποτυχημένες απόπειρες: 1897, 1919-1922, 1974. Οι Έλληνες έχουν διαφορετικό πλαίσιο αναφοράς. Οι Τούρκοι ήρθαν από την Ασία ως εισβολείς και κατέκτησαν τα ελληνικά (βυζαντινά) εδάφη. Προκάλεσαν τον αφανισμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και σκλάβωσαν τους Έλληνες οι οποίοι ζούσαν στα εδάφη που σήμερα είναι γνωστά ως Ελλάδα. Οι Τούρκοι, οι οποίοι ζουν σήμερα σε παλαιά ελληνικά εδάφη, ακόμη απειλούν την ακεραιότητα της Ελλάδας. Τελευταία κατέκτησαν μέρος της Κύπρου.” (σ. 62)
[...]
“Έχοντας τα ανωτέρω κατά νου γίνονται κάπως κατανοητές ορισμένες ιστορικές θέσεις και ορισμένα συναισθήματα. Οι Έλληνες θέλουν να τεκμηριώσουν τα κάτωθι:
Α) Αποτελούν ένα έθνος το οποίο έζησε “σ' αυτή την περιοχή” εδώ και 3.000-4.000 χρόνια. Χωρίς διακοπή.
Β) Οι αρχαίοι Έλληνες οι Βυζαντινοί, οι Καραμανλήδες, οι Νεοέλληνες κ.α. Αποτελούν ένα σύνολο, το ελληνικό έθνος.
Γ) Οι Έλληνες, οι οποίοι πάντα ίδρυαν μεγάλους πολιτισμούς, αντιμετώπισαν τους “βαρβάρους” Τούρκους, καταστράφηκαν και υποδουλώθηκαν σ' αυτούς.
Δ) Οι Έλληνες για πολλούς αιώνες υπέφεραν από την τουρκική κατοχή και πολέμησαν σκληρά για να αποκτήσουν την ελευθερία τους.
Ε) Ακόμα και σήμερα, αυτό το σκοτεινό παρελθόν γίνεται αισθητό, σαν μια απειλή και σαν μια πιθανότητα να επαναληφθεί. Η κατοχή της Κύπρου και οι διωγμοί κατά της ελληνικής μειονότητας της Κων/πολης μνημονεύονται για να τεκμηριωθούν οι κακές προσθέσεις της “άλλης πλευράς”.
[...]
Η τουρκική πλευρά ανέπτυξε μια σχεδόν αντίστροφη ιστοριογραφία. Το παρελθόν είναι διαφορετικό, όχι μόνο σε σχέση με το ελληνικό αλλά και με εκείνο του δυτικού (χριστιανικού) κόσμου.
Α) Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Νεοέλληνες είναι τελείως διαφορετικοί λαοί.
Β) Στη δεκαετία του 1930 αναπτύχθηκε μια ριζοσπαστική θεωρία, η οποία υποστηρίχθηκε επίσημα από το κράτος. Σύμφωνα με αυτή τη θέση, σχεδόν όλοι οι αρχαίοι λαοί έχουν τουρκική καταγωγή. Κατά συνέπεια και οι αρχαίοι Έλληνες παρουσιάστηκαν ως Τούρκοι. Κατάλοιπα αυτής της θέσης παρατηρούνται ακόμα στην τουρκική ιστοριογραφία.
Γ) Ο πολιτισμός της Ιωνίας δεν ήταν ελληνικός, αλλά “της Ανατολίας”.
Δ) Το βυζαντινό κράτος και ο βυζαντινός πολιτισμός δεν ήταν ελληνικά, αλλά της Ανατολικής Ρώμης.
Ε) (Κάποτε) Οι Οθωμανοί δεν είναι Τούρκοι, αλλά πολίτες μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας, και κατά συνέπεια οι σύγχρονοι Τούρκοι δεν φέρουν καμία “ευθύνη” για το παρελθόν της αυτοκρατορίας.
ΣΤ) (Συνήθως) Οι Οθωμανοί ήταν Τούρκοι και το τουρκικό κράτος ήταν γενναιόδωρο και ανεκτικό απέναντι στα έθνη που ήλεγχε.
Ζ) Οι Έλληνες έζησαν ευτυχισμένοι κάτω από την οθωμανική διοίκηση, αλλά επαναστάτησαν (λόγω των δυτικών δολοπλοκιών ή λόγω αχαριστίας).
Η) Οι Νεοέλληνες ακολούθησαν επεκτατική πολιτική κατά των τουρκικών εδαφών και καταδίωξαν τους τουρκικούς και μουσουλμανικούς πληθυσμούς.
Θ) Οι Έλληνες προσβάλλουν τους Τούρκους προσάπτοντάς τους βαρβαρότητα και μη αναγνωρίζοντάς τους κάποιον πολιτισμό.
Ι) Οι σημερινές κακές προθέσεις της “άλλης πλευράς” επιδεικνύονται υπενθυμίζοντας τις συμπεριφορές των Ελλήνων κατά της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης και της τουρκικής κοινότητας της Κύπρου, όπως και κατά της Τουρκίας γενικότερα.” (σσ. 63-65)
Κεφάλαιο 1
Αντιπαλότητες για τα ονόματα
Χαρακτηρισμοί, τοπωνύμια κ.α.
“Οι τοπωνυμίες είναι ένα άλλο περίπλοκο θέμα. Ένα γράμμα που ταχυδρομείται από την Τουρκία προς την Ελλάδα συνήθως δε γίνεται αποδεκτό από τις ελληνικές ταχυδρομικές αρχές και επιστρέφεται με τη σφραγίδα “άγνωστη διεύθυνση” εάν στον φάκελο αναγράφεται ο όρος Yunanistan αντί Greece. Αυτό συμβαίνει ακόμα και αν δηλώνεται με σαφήνεια η πόλη, π.χ. η Αθήνα, και διευκρινίζεται η χώρα επίσης και ως “Hellas” ή “Greece”. Η λογική είναι ότι οι ελληνικές αρχές αντιδρούν (με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας) κατά της άρνησης της τουρκικής πλευράς να αποδεχτεί τη χρήση της λέξης “Κωνσταντινούπολη”.
Τα ελληνικά διαβατήρια δεν περιλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη ως τόπο γέννησης, εφόσον ο όρος θα προκαλέσει προβλήματα στον κάτοχο αυτού του ταξιδιωτκού εγγράφου όταν θα πάει στην Τουρκία. Μπορεί να μη γίνει δεκτός στη χώρα. Η λύση, εφόσον οι ελληνικές αρχές δεν δέχονται να γράψουν τη λέξη Ιστανμπούλ, είναι να αναγράφεται μια περιοχή, μια συνοικία της Πόλης. Ένας Τούρκος δεν παίρνει βίζα για να έρθει στην Ελλάδα εάν στο διαβατήριό του αναγράφεται ως τόπος γέννησης το Gümülcine αντί της ελληνικής ονομασίας Κομοτηνή.” (σ. 35)
“Είναι όμως σχεδόν αδύνατος ο απόλυτος εξαγνισμός του “άλλου” από τα αμφισβητούμενα ονόματα. Ακόμα και οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών λίγα χρόνια πριν είχαν ονόματα που ανήκαν στον “άλλο”: ο Έλληνας Κ. Καραμανλής (Karaman) και ο Τούρκος Α. Μεντερές (Μαίανδρος). Πολλοί Έλληνες, για ιστορικούς λόγους, έχουν τουρκικό επώνυμο. [...]
Και οι δύο πλευρές με μεγάλο πάθος αλλάζουν όσο μπορούν τις τοπωνυμίες που θυμίζουν τον “άλλο”. Στην Τουρκία το νησί Ίμβρος έχει γίνει Gökçeada και το Τουρκολίμανο του Πειραιά έχει γίνει Μικρολίμανο. Εκατοντάδες τοπωνυμίες έχουν αλλάξει και η διαδικασία συνεχίζεται. Η ειρωνεία είναι ότι η προσπάθεια είναι αδιέξοδη. Το “Βαλκάνια” είναι τουρκική λέξη και η Ινστανμπούλ προέρχεται, σύμφωνα με μια πειστική ετυμολογία, από τα ελληνικά (στην Πόλη). Ακόμα και η κατάληξη της Τουρκίας (Türkiye) είναι ελληνική (ια). Η κοινή ιστορία είναι ταυτόχρονα ενωτική και διχαστική.” (σ. 37)
Κεφάλαιο 3
Μια κοινή ιστορία που διχάζει
“Οι Έλληνες πολέμησαν κατά των “Τούρκων”για να ιδρύσουν το εθνικό κράτος τους το 1821-1829. Οι Τούρκοι πολέμησαν κατά των Ελλήνων το 1919-1922, ύστερα από εκατό χρόνια, με τον ίδιο στόχο. Αυτή μπορεί να είναι η μόνη περίπτωση στην ιστορία όπου ιδρύθηκαν δύο έθνη-κράτη αφού πολέμησαν το ένα κατά του άλλου, διαδοχικά, και όπου ο “άλλος” εκλαμβάνεται ως “εθνικός εχθρός”.
Ο “άλλος” τοποθετείται σε αυτό το γενικό πλαίσιο της ιστορικής ερμηνείας και σχετίζεται με ανασφάλεια και φόβο και από τις δύο πλευρές. Για τους Τούρκους οι Έλληνες είναι ένας λαός με ατέρμονα επεκτατική συμπεριφορά. Ξεκίνησαν με ένα ταπεινό εθνικό κρατίδιο το 1829 και μετά επεκτάθηκαν κατά των τουρκικών (οθωμανικών) εδαφών πολλές φορές: το 1881, 1913 1923, 1947. Υπάρχουν και αποτυχημένες απόπειρες: 1897, 1919-1922, 1974. Οι Έλληνες έχουν διαφορετικό πλαίσιο αναφοράς. Οι Τούρκοι ήρθαν από την Ασία ως εισβολείς και κατέκτησαν τα ελληνικά (βυζαντινά) εδάφη. Προκάλεσαν τον αφανισμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και σκλάβωσαν τους Έλληνες οι οποίοι ζούσαν στα εδάφη που σήμερα είναι γνωστά ως Ελλάδα. Οι Τούρκοι, οι οποίοι ζουν σήμερα σε παλαιά ελληνικά εδάφη, ακόμη απειλούν την ακεραιότητα της Ελλάδας. Τελευταία κατέκτησαν μέρος της Κύπρου.” (σ. 62)
[...]
“Έχοντας τα ανωτέρω κατά νου γίνονται κάπως κατανοητές ορισμένες ιστορικές θέσεις και ορισμένα συναισθήματα. Οι Έλληνες θέλουν να τεκμηριώσουν τα κάτωθι:
Α) Αποτελούν ένα έθνος το οποίο έζησε “σ' αυτή την περιοχή” εδώ και 3.000-4.000 χρόνια. Χωρίς διακοπή.
Β) Οι αρχαίοι Έλληνες οι Βυζαντινοί, οι Καραμανλήδες, οι Νεοέλληνες κ.α. Αποτελούν ένα σύνολο, το ελληνικό έθνος.
Γ) Οι Έλληνες, οι οποίοι πάντα ίδρυαν μεγάλους πολιτισμούς, αντιμετώπισαν τους “βαρβάρους” Τούρκους, καταστράφηκαν και υποδουλώθηκαν σ' αυτούς.
Δ) Οι Έλληνες για πολλούς αιώνες υπέφεραν από την τουρκική κατοχή και πολέμησαν σκληρά για να αποκτήσουν την ελευθερία τους.
Ε) Ακόμα και σήμερα, αυτό το σκοτεινό παρελθόν γίνεται αισθητό, σαν μια απειλή και σαν μια πιθανότητα να επαναληφθεί. Η κατοχή της Κύπρου και οι διωγμοί κατά της ελληνικής μειονότητας της Κων/πολης μνημονεύονται για να τεκμηριωθούν οι κακές προσθέσεις της “άλλης πλευράς”.
[...]
Η τουρκική πλευρά ανέπτυξε μια σχεδόν αντίστροφη ιστοριογραφία. Το παρελθόν είναι διαφορετικό, όχι μόνο σε σχέση με το ελληνικό αλλά και με εκείνο του δυτικού (χριστιανικού) κόσμου.
Α) Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Νεοέλληνες είναι τελείως διαφορετικοί λαοί.
Β) Στη δεκαετία του 1930 αναπτύχθηκε μια ριζοσπαστική θεωρία, η οποία υποστηρίχθηκε επίσημα από το κράτος. Σύμφωνα με αυτή τη θέση, σχεδόν όλοι οι αρχαίοι λαοί έχουν τουρκική καταγωγή. Κατά συνέπεια και οι αρχαίοι Έλληνες παρουσιάστηκαν ως Τούρκοι. Κατάλοιπα αυτής της θέσης παρατηρούνται ακόμα στην τουρκική ιστοριογραφία.
Γ) Ο πολιτισμός της Ιωνίας δεν ήταν ελληνικός, αλλά “της Ανατολίας”.
Δ) Το βυζαντινό κράτος και ο βυζαντινός πολιτισμός δεν ήταν ελληνικά, αλλά της Ανατολικής Ρώμης.
Ε) (Κάποτε) Οι Οθωμανοί δεν είναι Τούρκοι, αλλά πολίτες μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας, και κατά συνέπεια οι σύγχρονοι Τούρκοι δεν φέρουν καμία “ευθύνη” για το παρελθόν της αυτοκρατορίας.
ΣΤ) (Συνήθως) Οι Οθωμανοί ήταν Τούρκοι και το τουρκικό κράτος ήταν γενναιόδωρο και ανεκτικό απέναντι στα έθνη που ήλεγχε.
Ζ) Οι Έλληνες έζησαν ευτυχισμένοι κάτω από την οθωμανική διοίκηση, αλλά επαναστάτησαν (λόγω των δυτικών δολοπλοκιών ή λόγω αχαριστίας).
Η) Οι Νεοέλληνες ακολούθησαν επεκτατική πολιτική κατά των τουρκικών εδαφών και καταδίωξαν τους τουρκικούς και μουσουλμανικούς πληθυσμούς.
Θ) Οι Έλληνες προσβάλλουν τους Τούρκους προσάπτοντάς τους βαρβαρότητα και μη αναγνωρίζοντάς τους κάποιον πολιτισμό.
Ι) Οι σημερινές κακές προθέσεις της “άλλης πλευράς” επιδεικνύονται υπενθυμίζοντας τις συμπεριφορές των Ελλήνων κατά της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης και της τουρκικής κοινότητας της Κύπρου, όπως και κατά της Τουρκίας γενικότερα.” (σσ. 63-65)
Ολόκληρο το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή υπάρχει
ΕΔΩ
στην επίσημη ιστοσελίδα του συγγραφέα:
http://www.herkulmillas.com/
Επιλογή κειμένων: Φιλοθέη Κολίτση
ΕΔΩ
στην επίσημη ιστοσελίδα του συγγραφέα:
http://www.herkulmillas.com/
Επιλογή κειμένων: Φιλοθέη Κολίτση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου