Shakespeare, Midsummer night's dream

WILLIAM SHAKESPEARE 

(1564-1616)

MIDSUMMER NIGHT'S DREAM

Πράξη Α΄, Σκηνή 1

ΛΥΣΑΝ: Γιατί, καλή μου, εχλώμιανε το μάγουλό σου;
                Ποια μοίρα εμάρανε τα ρόδα του έτσι γλήγορα;

ΕΡΜΙΑ:   Λοιπόν αφού η πιστή αγάπη είν' όλο βάσανα

                θα ειπεί πως το 'χει γράψει η μοίρα και γι αυτό

                ας κάνει υπομονή η αγάπη μας, αφού

                κι αυτό κακό συνηθισμένο της αγάπης,

                καθώς η συλλογή, οι καημοί, τα δάκρυα, τα όνειρα

                κι οι στεναγμοί, ακολουθία του δόλιου του έρωτα.
ΛΥΣΑΝ: Καλά το λες, Ερμία, για τούτο άκου τι λέω:
                έχω μια θεία χήρα, πλούσια κι άτεκνη,
                που μένει εφτά χιλιόμετρα έξω απ' την Αθήνα
                και σαν παιδί της μ' αγαπάει. Εκεί, καλή μου,
                μπορούμε να στεφανωθούμε. Εκεί ο κακός
                ο νόμος της Αθήνας δε μας φτάνει.
ΕΡΜΙΑ:   Λύσανδρε, σου ορκίζομαι
                στο πιο γερό δοξάρι του Έρωτα, στην πιο καλή του
                σαΐτα χρυσαγκιδωτή, στης Αφροδίτης
                τα περιστέρια, που η απλή τους χάρη τις ψυχές
                ενώνει και προκόβει την αγάπη, στη φωτιά
                που έκαψε τη βασίλισσα της Καρχηδόνας, όταν
                είδε μακριά τον άπιστο Τρωαδίτη ν' αρμενίζει,
                σ' όλους τους όρκους που έχουν πατηθεί από άντρες
                και που είναι πιο πολλοί απ' όσους κάνανε οι γυναίκες,
                σ΄ αυτό το μέρος που μου ορίζεις αύριο βράδυ
                θα ρθω πιστή να σ' ανταμώσω στο σκοτάδι.
ΛΥΣΑΝ: Κράτησε λόγο, αγάπη μου. - Δες, έρχεται η Ελένη.
                                    (Μπαίνει η ΕΛΕΝΗ)
ΕΡΜΙΑ:   Καλώς τη. Πώς εδώθε, ωραία Ελένη; 
ΕΛΕΝΗ: Με λες ωραία; Μην πεις τη λέξη: ωραία. Ο Δημήτρης
                εσένα λέει ωραία; Μην πεις τη λέξη ωραία. Ο Δημήτρης
                εσένα λέει ωραία, ευτυχισμένη.
                [...]

ΕΡΜΙΑ:    Εγώ του κάνω μούτρα, εκείνος με λατρεύει.

ΕΛΕΝΗ:  Το μούτρο και το γέλιο μου την τέχνη αυτή δεν ξέρει.

ΕΡΜΙΑ:   Εγώ τον καταριέμαι, εκείνος μ' αγαπάει.

ΕΛΕΝΗ:  Πού τέτοια τύχη εγώ με τα γλυκά μου λόγια! 

ΕΡΜΙΑ:   Όσο τον διώχνω, τόσο εκείνος τρέχει πίσω μου.

ΕΛΕΝΗ:  Όσο κοντά του τρέχω, τόσο αυτός μ' εχτρεύεται.  

ΕΡΜΙΑ:   Δεν είναι η τρέλα του δικό μου φταίξιμο.  

ΕΛΕΝΗ:  Όχι, είναι η ομορφιά σου. Ας είχα αυτό το φταίξιμο! 

ΕΡΜΙΑ:   Ελένη, ησύχασε και πια δε θα με βλέπει.

                Ο Λύσανδρος κι εγώ θα φύγουμε από δω.

                [...]

ΛΥΣΑΝ: Ξενοιάσου. Χαίρε, Ελένη, κι όπως καίγεσαι
                για τον Δημήτρη σου, έτσι να καεί κι αυτός για σένα.  

ΕΛΕΝΗ:  Πώς πάει τόσο πολλή ευτυχία σε καμπόσους!
                Όλη η Αθήνα σαν κι αυτήν με λέει ωραία.
                Τι μ' ωφελεί; Ο Δημήτρης δεν το λέει.
                Πλανιέται αυτός λατρεύοντας τα μάτια της Ερμίας,
                κι εγώ γυρίζω θαμπωμένη από τις χαρές του.
                Σε πράματα χυδαία κι ανάξια και μικρά
                η αγάπη δίνει αξία κι ανάστημα. Η αγάπη
                δε βλέπει με τα μάτια παρά με το νου
                γι αυτό και το Ερωτόπουλο στραβό το ζωγραφίζουν.
                Κι ο νους του Έρωτα δεν έχει στάλα κρίση,
                τι φτερωτός κι αόμματος θα ειπεί στραβή βιασύνη,
                γι αυτό και το Ερωτόπουλο μωρό το παρασταίνουν,
                γιατί συχνά γελιέται όταν διαλέγει. Κι όπως
                παλιόπαιδα, όταν παίζουν, παίρνουν όρκους ψεύτικους,
                έτσι και το χαμίνι ο Έρως, ψευτορκίζεται
                πάντα παντού. Προτού ο Δημήτρης αντικρίσει
                τα μάτια της Ερμίας κατέβαζε χαλάζι
                τους όρκους πως μ' αγάπαε. Κι όταν το χαλάζι
                το άγγιξε η ζέστα της Ερμίας, ευθύς έλιωσε
                κι έλιωσαν κι οι κατεβασιές οι όρκοι.
                [...] 

Πράξη Β΄, Σκηνή 2 

1
`````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````0
                            (Λύσανδρος και Ερμία αποκοιμιούνται)

ΠΟΥΚ:    Μεσ' στο δάσος όλο γύρα

                πουθενά Αθηναίο δεν ήβρα,

                στα ματόφυλλά του απάνω

                δοκιμή του ανθού να κάνω.

                Μα, σιωπή και νύχτα! Ποιος

                στ' Αθηνιώτικα είν' αυτός;

                Τούτος είναι που τη νέα

                πρόσβαλε την Αθηναία.

                Να τη, βαριοκοιμισμένη

                στο υγρό χώμα η καημένη,

                κι απ' τον άκαρδο μακριά

                της αγάπης τον φονιά.

                Βάρβαρε, σου χύνω τώρα

                μαγικιά στα μάτια μώρα.

                Ύπνο πια στο ξυπνητό σου δε θα δει το βλέφαρό σου,

                θα τον διώχνει ο Έρωτας.

                Ξύπνα, πάω στον Όμπερον. 

                (Βγαίνει) 

PUCK:    Through the forest have I gone.

                But Athenian found I none,

                On whose eyes I might approve

                This flower's force in stirring love.

                Night and silence.--Who is here? 70

                Weeds of Athens he doth wear:

                This is he, my master said,

                Despised the Athenian maid;

                And here the maiden, sleeping sound,

                On the dank and dirty ground.

                Pretty soul! she durst not lie

                Near this lack-love, this kill-courtesy.

                Churl, upon thy eyes I throw

                All the power this charm doth owe.

                When thou wakest, let love forbid 80

                Sleep his seat on thy eyelid:

                So awake when I am gone;

                For I must now to Oberon.

                (Exit)

ΕΛΕΝΗ:  Δημήτρη, στάσου, στάσου, στάσου, εσύ φονιά μου!

ΔΗΜΗΤ:  Σου λέω ξεκόλλα πια από μένανε! Μακριά μου!
ΕΛΕΝΗ:  Αχ, μέσα στο σκοτάδι το άγριο μη μ'αφήνεις.
ΔΗΜΗΤ:  Πηγαίνω εγώ κι εσύ στην τύχη σου να μείνεις. (Βγαίνει.)
ΕΛΕΝΗ:  Αχ, πιάστηκε η πνοή μου απ' το τρελό κυνήγι.

                Όσο τον κάνω θεό, τόσο πιο λίγο το έλεος.
                Η Ερμία, αυτή 'ναι ευτυχισμένη, όπου κι αν είναι.
                Μαγευτική είναι η χάρη που έχουνε τα μάτια της,
                που λάμπουν όχι από τα δάκρυα, τι αν πεις δάκρυα
                τα μάτια μου είναι πιο συχνολουσμένα απ' τα δικά της.
                Όχι, όχι, εγώ 'μαι ασκημομούρα σαν αρκούδα,
                που μ' αντικρίζουνε τ' αγρίμια και προγκάνε.
                Γι αυτό παράξενο δεν είναι που ο Δημήτρης
                σαν να 'μαι κάνα τέρας φεύγει από μπροστά μου.
                Τι μαγικός κι αλλαξοπρόσωπος καθρέφτης
                παρόμοιασε με την γλυκιάν Ερμία εμένα;
                Μα εδώ ποιος είναι; Ο Λύσανδρος, στο χώμα.
                Νεκρός, ή κοιμισμένος; Αίματα δε βλέπω.
                Λύσανδρε, αν είσαι ζωντανός, καλέ μου, ξύπνα!
ΛΥΣΑΝ: (Ξυπνώντας) Πέφτω και στη φωτιά για χάρη σου, ω αιθέρια,
                διάφανη Ελένη. Η φύση κάνει αυτό το θάμα
                μέσα απ' το στήθος σου να βλέπω την καρδιά σου.
                Πού 'ναι ο Δημήτρης; Α, τι λόγος ελεεινός,
                τ' όνομα αυτό, με το σπαθί μου θα το σβήσω.
ΕΛΕΝΗ:  Λϋσανδρε, μην το πεις. Αυτό να μην το πεις.
                Κι αν αγαπάει την Ερμία σου, τι μ' αυτό;
                Η Ερμία εσέναν αγαπάει, κι ευχαριστήσου.
ΛΥΣΑΝ: Με την Ερμία; Όχι ποτέ! Το μετανιώνω
                που έχω με δαύτη χάσει ανούσια τον καιρό μου.
                Δεν είν' η Ερμία αγάπη μου, παρά η Ελένη.
                Ποιος κόρακα δε θ' άλλαζε με περιστέρι;
                Του άντρα η θέληση απ' τον νου του κυβερνιέται

                κι ο νους μου λέει εσύ 'σαι ανώτερη σ' αξία.

                [...]

ΕΛΕΝΗ:  Γιατί να γεννηθώ γι αυτήν την κοροϊδία;

                Για τέτοια χλεύη, πότε σου 'δωσα εγώ θάρρος;

                Δε φτάνει, νέε μου, δε μου φτάνει που ποτέ μου,

                ποτέ μου δεν αξιώθηκα ούτε θ' αξιωθώ

                γλυκιά ματιά από τον Δημήτρη, παρά πρέπει

                να περγελάς κι εσύ την αναξιότητά μου;

                Μου κάνεις άδικο, αλήθεια κι απαλήθεια,

                πολύ, πολύ άδικο, να μου ζητάς αγάπη

                μ' αυτόν τον τρόπο τον προσβλητικό. Σ' αφήνω

                κι ομολογώ σε νόμιζα πιο κύριον. Ω,

                ντροπή, επειδή μια κόρη ο ένας δεν την θέλει,

                για τούτο οι άλλοι να την κάνουνε κουρέλι. (Βγαίνει.)

ΛΥΣΑΝ: Δεν είδε την Ερμία. Ερμία, εδώ κοιμήσου

                και μη ζυγώσεις πια τον Λύσανδρο. Γιατί,

                καθώς κατάχρηση απ' τα πιο γλυκά γλυκίσματα

                φέρνει την πιο κακιά αναγούλα στο στομάχι,

                κι όπως αιρετικός, που γύρισε στην πίστη του,

                απ' όλους πιο πολύ μισεί την πλάνη που είχε πέσει,

                έτσι κι εσύ, κατάχρησή μου κι αίρεσή μου,

                απ' όλους να'σαι μισητή, και πιο πολύ από μένα.

                Κι ολόβολα ριχτείτε τώρα δυνατά μου,

                στη λάτρα της Ελένης, τι είναι αυτή η κυρά μου. (Βγαίνει.)

ΕΡΜΙΑ:   (Ξυπνώντας) Ω, Λύσανδρέ μου, πρόφτασε, βοήθεια, βοήθεια!

                Διώξε το φίδι αυτό που μου'ζωσε τα στήθια.

                Αλί μου, τι όνειρο είδα: Λϋσανδρέ μου, δες

                πώς τρέμω από τον φόβο μου. Ένα φίδι τάχα

                έτρωγε την καρδιά μου. Εσύ χαμογελώντας

                καθόσουν και το κοίταζες το απαίσιο θέαμα.

                Λύσανδρε! Πώς; Φευγάτος; Θεέ μου! Λϋσανδρε, ε;

                [...]

Πράξη Γ΄, Σκηνή 2η

ΠΟΥΚ:   Βασιλιά των ξωτικώ

                να κι η Ελένη, φτάνει εδώ.

                Κι από πίσω της με πάθος

                τρέχει ο νιος, που πήρα λάθος.

                Γλέντι που έχει να γενεί!

ΟΜΠΕΡΟΝ: Κρύψου! Μόλις θα μιλήσουν

                τον Δημήτρη θα ξυπνήσουν.

ΠΟΥΚ:    Δυο θε ν' αγαπούνε μια,

                τι αστείο, τι πετυχια!

                Πώς μ' αρέσουν οι δουλειές

                που έχουν τέτοιες μπερδεψιές!

        (Ξαναμπαίνουν ο Λύσανδρος κι η Ελένη)

PUCK:    Captain of our fairy band, 110

                Helena is here at hand;

                And the youth, mistook by me,

                Pleading for a lover's fee.

                Shall we their fond pageant see?

                Lord, what fools these mortals be!

OBERON: Stand aside: the noise they make

                Will cause Demetrius to awake.

PUCK:    Then will two at once woo one;

                That must needs be sport alone;

                And those things do best please me 120

                That befal preposterously.

                   (Enter LYSANDER and HELENA)

                Γιατί θαρρείς πως κοροϊδεύω όταν σου λέω

                πως σ' αγαπώ; Δες, σαν ορκίζομαι, πως κλαίω.

                Δάκρυα δε φέρνει ο χλευασμός, ούτ' η ειρωνεία.

                Της πίστης δάκρυα είναι αυτά. Πώς κοροϊδία

                μπορεί να φαίνεται σε σένα αυτό το πράμα

                αφού της πίστης είναι βούλα αυτό το κλάμα;

ΕΛΕΝΗ: Η πονηριά σου όσο πάει και δυναμώνει.

                Φριχτό η αλήθεια την αλήθεια να σκοτώνει

                Τους ίδιους όρκους έχεις κάνει στην Ερμία;

                Πώς την αρνιέσαι με τη νέα σου φλυαρία;

                Γιατί τον όρκο με τον όρκο όταν ζυγιάζεις,

                δε βρίσκεις άκρη, και τους όρκους που αραδιάζεις

                σε με κι εκείνη, αν μπουν στο ζύγι, αντιζυγιάζουν

                κι είν' αλαφροί το ίδιο, φαφλατάδες μοιάζουν.

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Όταν ορκίζομουν σ' αυτή, δεν είχα κρίση.

ΕΛΕΝΗ: Όχι, ούτε τώρα που την έχεις παρατήσει.

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Εκείνη θέλει κι ο Δημήτρης, όχι εσένα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ: (Ξυπνώντας) Ελένη, θεά, νεράιδα, ουράνια, αιθέρια, τέλεια!

                Με τι μάτια σου, ω καλή, να παρομοιάσω;

                Το κρούσταλλο είναι σκούρο. Ω, πόσο σκανταλίζουν

                για το φιλί τα χείλη σου, ώριμα κεράσια!

                Το πιο καθάριο χιόνι στην κορφή του Ταύρου,

                που κρουσταλλένια ασπράδα παίρνει απ' την πνοή

                του ανατολίτη αγέρα, μαύρη κάργια γίνεται,

                μόλις σηκώσεις συ το χέρι σου. Άσε με, αχ,

                να προσκυνήσω της ασπράδας της βασίλισσα,

                του ολάσπρου αγνού τη θεία σφραγίδα να φιλήσω!

ΕΛΕΝΗ:  Ω κόλαση! Ω ντροπή! Σεις βλέπω συμφωνήσατε

                να διασκεδάσετε μαζί μου: κύριοι αν ήσαστε

                κι είχατε τρόπους, έτσι δε θα με προσβάλλατε.

                Ξέρω το μίσος της καρδιάς σας, δε σας φτάνει

                παρά βαλθήκατε και να με ρεζιλέψετε;

                Αν ήσαστε άντρες, όπως είσαστε στην όψη,

                σε μια κυρία δε θα φερνόσαστε έτσι. Μ' όρκους

                και λόγια αγάπης να παινεύετε τα μέλη μου,

                ενώ απ' τα βάθη της καρδιάς σας με μισείτε!

                Εσείς δυο αντίπαλοι για αγάπη της Ερμίας,

                και πάλι αντίπαλοι στην κοροϊδία για μένα!

                [...]

                          (Ξαναμπαίνει η Ερμία.)

ΕΡΜΙΑ:   Δε σ' ήβρε, Λύσανδρε, το μάτι μου. Τ' αφτί μου

                σε σένα μ' έφερε, γι αυτό το ευχαριστώ.

                Μ' αυτός τι τρόπος ήταν έτσι να μ' αφήσεις;

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ:Κι έχει όποιος σπρώχνεται απ' τον έρωτα στασιό;

ΕΡΜΙΑ:   Τι έρωτας έσπρωξε τον Λύσανδρο μακριά μου;

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Του Λϋσανδρου έρωτας, που δεν τον άφηνε ήσυχο,

                η ωραία Ελένη, που στολίζει πιο πολύ

                τη νύχτα απ' όλα αυτά τ' αστέρια και τις πούλιες.

                Τι τρέχεις πίσω μου; Μ' αυτό δεν το κατάλαβες,

                πως από σένα μίσος μ' έδιωξε για σένα;

ΕΡΜΙΑ:   Δεν τα πιστεύεις όσα λες, δε γίνεται, όχι.

ΕΛΕΝΗ:  Α, είναι και τούτη μες σ' αυτή τη συμπαιγνία!

                Τώρα το βλέπω: συμφωνήσανε κι οι τρεις τους

                για να μου παίξουν αυτό το άνοστο παιγνίδι.

                Κακίστρω Ερμία! Κόρη αχάριστη! Και συ

                συνώμοσες μαζί μ' αυτούς και τα σκεδιάσατε

                για να με μπλέξετε μεσ' στη σαχλή ειρωνεία σας;

                [...]

ΕΡΜΙΑ:   Παραξενεύομαι με τα οργισμένα λόγια σου.

                Σε κοροϊδεύω εγώ, ή εσύ με κοροϊδεύεις;

ΕΛΕΝΗ:  Εσύ δεν έβαλες επίτηδες τον Λύσανδρο

                να τρέχει πίσω μου γι αστεία και να παινεύει

                το πρόσωπό μου και τα μάτια μου; Δεν έκανες

                τον ερωμένο σου τον άλλο, τον Δημήτρη, -

                που τώρα μόλις λίγο με κλωτσοπάτησε -

                να με καλεί θεά, νεράιδα, θεία, πεντάμορφη,

                ουράνια, ασύγκριτη; Πώς τέτοια λέει σ' αυτή

                που τη μισεί; Και πώς ο Λύσανδρος αρνιέται

                τον έρωτά σου, που ήταν πλούτος στην ψυχή του,

                να μου προσφέρει αγάπη εμένα, αν δεν τον έβαλες

                εσύ με την δική σου συγκατάθεση;

                [...]

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Ελένη, στάσου, ευγενικιά ψυχή, άκουσέ με

                ζωή μου, αγάπη μου, ψυχή μου, ωραία Ελένη!

ΕΛΕΝΗ:  Έξοχα!

ΕΡΜΙΑ:   Φίλε μου, έτσι μην την κοροϊδεύεις.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Αν όχι με καλό, θ' ακούσει με στανιό!

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Στανιό δικό σου κι αυτηνής ορμήνιες το ίδιο τα 'χω.

                Δεν πιάνουν οι φοβέρες σου, ούτε τα παρακάλια της.

                Σ' το λέω, Ελένη, σ' αγαπώ, μα τη ζωή μου.

                Σ' αυτί σ' ορκίζομαι, που εσένα το θυσιάζω,

                να βγάλω ψεύτη αυτόν που λέει δε σ' αγαπώ.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Κι εγώ σου λέω πως σ' αγαπώ απ' αυτόνε πιο πολύ.

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Αφού το λες με το σπαθί σου, απόδειξέ το κιόλα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Εμπρός!

ΕΡΜΙΑ:                      Τι είν' όλα τούτα, Λύσανδρέ μου;

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Τραβήξου αράπισσα!

ΔΗΜΗΤΡΗΣ:                                    Όχι δα! Για δες τον, τάχα

                πως πολεμάει να της ξεφύγει. Πρώτα κάνεις

                τάχα πως θες ν' ακολουθήσεις, μα δεν έρχεσαι.

                Είσαι δειλός καημένε!

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ:                         Φεύγα, στα κομμάτια!

                Άσε με γάτα, γκολλιτσίδα, άσε, γιατί

                θα σε τινάξω πέρα, σίχαμα, σα φίδι!

ΕΡΜΙΑ:   Πώς έτσι αγρίεψες, πώς άλλαξες, καλέ μου;

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Καλός σου! Πέρα, μαυροτσούκαλο, Άδη, Τάρταρε!

                Φεύγα, αναγούλα, γιατρικό πικρό, μακριά!

ΕΡΜΙΑ:   Δε χωρατεύεις;

ΕΛΕΝΗ:  Πώς; Κι εσύ το ίδιο κάνεις;

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ: Δημήτρη, έχεις το λόγο μου.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ:                                               Θα προτιμούσα

                να σ' έχω με χαρτί δεμένο, τι όπως βλέπω,

                κι ένας αδύνατος δεσμός σε καταφέρνει.

                Λόγο από σένα δεν πιστεύω.

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ:                                  Μα τι θέλεις;

                να τη χτυπήσω, να τη δείρω, να τη σφάξω;

                κι αν τη μισώ, κακό δε θέλω να της κάνω.

ΕΡΜΙΑ:   Κι είναι κακό χειρότερο απ' το μίσος σου άλλο;

                Μίσος! Γιατί; Αχ, αλί μου, τι ναι τούτα, αγάπη μου;

                Δεν είμαι γω η Ερμία; Εσύ δεν είσαι ο Λύσανδρος;

                Ωραία και τώρα είναι η μορφή μου όσο και πριν.

                Σαν ήρθε η νύχτα μ' αγαπούσες.

                Νύχτα είν' ακόμα και μ' αφήνεις.

Επιμέλεια ιστοσελίδας: Φιλοθέη Κολίτση